Υπήρχε «Τέχνη και Υλικός Πολιτισμός στην Οθωμανική Ελλάδα»; Ποια στοιχεία τη διαμόρφωσαν; Ποιοι παράγοντες τη διέσωσαν; Από ποιους πολιτισμούς και τάσεις επηρεάστηκε;
Σε αυτά, μεταξύ άλλων, τα ερωτήματα «απάντησε» η διάλεξη της επίτιμης επιμελήτριας του Μουσείου Μπενάκη Δρ. Άννας Μπαλλιάν στο Ιμαρέτ το βράδυ της Παρασκευής 20 Μαΐου 2022 με τίτλο «Τέχνη και Υλικός Πολιτισμός στην Οθωμανική Ελλάδα-Ανάμεσα στην Ιστορία και την Παράδοση», ενώ την εκδήλωση προλόγισε ο αρχαιολόγος, Μιχάλης Λυχούνας.
Στο επίκεντρο της ομιλίας της ήταν λαϊκή Τέχνη και στο πώς συνέδραμε στη διατήρηση του ελληνικού έθνους, μια θεματική η οποία έδενε άρρηκτα με την έκθεση «Με κλωστή και με βελόνα» τα εγκαίνια της οποία πραγματοποιήθηκαν λίγη ώρα νωρίτερα στο Μουσείο Μοχάμετ Άλι [δείτε εδώ φωτογραφίες από την έκθεση].
Άλλωστε, το θέμα της Τέχνης και του υλικού πολιτισμού στην Ελλάδα κατά την οθωμανική περίοδο είχε γίνει έως πρόσφατα αντικείμενο διαπραγμάτευσης από τη σκοπιά της «λαϊκής» και «μεταβυζαντινής» τέχνης. Ωστόσο, η σύγχρονη ελληνική και διεθνής ιστοριογραφία εντάσσουν πλέον τη μελέτη των ελληνικών πληθυσμών μέσα στο ευρύτερο οθωμανικό πλαίσιο στο οποίο άλλωστε ανήκαν.
Η ομιλήτρια επέλεξε να παρουσιάσει παραδείγματα από την οθωμανική περίοδο, προερχόμενα κυρίως από την επιτοίχια ζωγραφική του 16ου αιώνα και την αργυροχοΐα του 16ου-17ου αιώνα και παράλληλα έθιξε θέματα διακοινοτικών σχέσεων στην εκκλησιαστική τέχνη της αρμενικής και ορθόδοξης Εκκλησίας.
Η οθωμανική, δε, περίοδος ήταν τόσο χρονικά όσο και γεωγραφικά ιδιαίτερα εκτεταμένη, με τις Τέχνες, ωστόσο, να διατηρούν μια «εθνική λαϊκή ψυχή» μέσα από την οποία συντέθηκε ένας εντυπωσιακός λαϊκός πολιτισμός, από την ύφανση και την κεραμική μέχρι τη γλυπτική και τη ζωγραφική.
Οι επιρροές πολλές, από την Ευρώπη, το Βυζάντιο, τη ζωγραφική της Κρήτης και την Εκκλησιαστική Τέχνη μέχρι και την Κίνα, την «υπογραφή» της οποίας βλέπουμε ιδιαίτερα στην κεραμική, ενώ οι Τέχνες κατά την οθωμανική περίοδο ακολούθησαν τους δικούς τους «κανόνες», μακριά από την υπανάπτυξη σε άλλους τομείς.
Η εκδήλωση εντάσσονταν στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου για την Κεντητική Τέχνη της Ανατολικής Μεσογείου που συνδιοργανώνουν το Ερευνητικού Κέντρου ΜΟΗΑ, το Κέντρο Ισλαμικών Σπουδών και η Σχολή Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Cambridge.
